poniedziałek, 3 listopada 2008

Jakie są główne metody pracy z gliną?


Koło: kształtowanie formy na kole garncarskim jest klasyczną metodą, najczęściej używaną przy wykonywaniu przedmiotów ceramicznych. Pierwszą rzeczą, którą należy zrobić, a która ma fundamentalne znaczenie dla pomyślnego zakończenia wykonywanej pracy ceramicznej, jest dokładne wypośrodkowanie bryły gliny na kole obrotowym. Nieodpowiednie scentrowanie gliny sprawi, że wykonywany przedmiot będzie się kręcił w sposób chaotyczny, uniemożliwiając precyzyjne wykonanie czegokolwiek.

Kolejnym krokiem jest wykonanie wgłębienia pośrodku masy ceramicznej w celu rozpoczęcia wyciągania w górę ścianek naczynia oraz określenia grubości podstawy: zbyt cienka podstawa rozłupie się w czasie suszenia, natomiast zbyt gruba może popękać w trakcie pierwszego wypalania.

Teraz możemy rozpocząć wyciąganie boków naczynia do góry do czasu aż osiągniemy pożądaną wysokość i upewnimy się, że wypośrodkowana jest nie tylko podstawa naczynia ale również jego górna część – otwór wylotowy. Trzymając rękę wewnątrz dolnej części naczynia, naciskamy na zewnątrz, tworząc tym samym wybrzuszenia boków naczynia. Wykonując tę czynność musimy uważnie sprawdzać grubość wykonywanych ścianek. Kiedy już zakończymy pracę na kole, nadając naczyniu pożądany kształt, przechodzimy do usunięcia go z koła garncarskiego za pomocą stalowego drutu przeznaczonego do odcinania gliny.

Forma: tworzenie glinianych przedmiotów w formie polega na wciśnięciu gliny do wcześniej przygotowanych form gipsowych, używając do tego kciuków na całej długości formy, a co bardziej istotne próbując zachować jednakową grubość masy na całej jej długości i szerokości. Zewnętrzne obrzeże zakańczane jest grubszą warstwą niż cała reszta przy użyciu noża malarskiego lub wspomnianego wcześniej stalowego drutu do odcinania gliny.
Następnie należy chwilę odczekać, aż gipsowa forma wchłonie całą wodę z gliny, tak, aby przedmiot z łatwością odchodził od formy, a następnie mógł być oczyszczony ze wszelkich niedoskonałości i/lub pozostałości gipsu.

Ceramika z płatów gliny: ta metoda jest niemal identyczna z poprzednią, z tym jednak wyjątkiem, że glina, która ma być umieszczona w formie gipsowej pochodzi z płatów gliny uformowanych przez wałek.


Modelowanie: metoda ta nadal szeroko wykorzystywana jest przy wykonywaniu talerzy, szczególnie tych o większej średnicy. Do wykonania przedmiotu potrzebujemy gipsowej formy talerza, na której kładziemy płat gliny o nieco większej średnicy niż forma, po czym zaczynamy działać w sposób mający sprawić, że glina przylgnie do formy. Płat gliny uciskamy mokrymi rękoma, następnie przechodzimy do zwymiarowania go, tak, aby dopasował się do leżącej poniżej formy. Naturalnie, przedmiot będzie musiał być oczyszczony z wszelkiego rodzaju zamazań i smarów oraz wykończony gąbką. Dla osiągnięcia najlepszych efektów polecamy wykorzystanie bardzo miękkiej gliny, miększej nawet niż ta wykorzystywana na kole ceramicznym.

Budowanie z wałków: technika ta polega na umieszczeniu ręcznie zwiniętych ‘wałków’ gliny jeden na drugim (‘zwoje’ mogą być również wykonane za pomocą wytłaczarki), a następnie całkowicie wygładzone.
W każdej z wyżej wymienionych technik, wszystkie wykonane przedmioty muszą być bardzo powoli wysuszone, najlepiej z użyciem przylegającej osłony i nigdy nie powinny być wystawiane na bezpośrednie działanie słońca lub ognia. Przed ostatecznym zakończeniem suszenia pracy ceramicznej, przedmioty będą poddane dalszej pracy wykończeniowej przy użyciu specjalnych narzędzi modelujących. W końcu dojdziemy do etapu wypalania na biskwit (bez szkliwa). Faza ta ma zasadnicze znaczenie nie tylko jeśli chodzi o nadanie przedmiotom roli użytkowej w kolejnych etapach ich tworzenia, ale przede wszystkim biorąc pod uwagę pozbycie się z czerwonej gliny, na przykład, wszystkich cząsteczek dwutlenku węgla, który znajduje się w węglanie wapnia. Gdyby nie stało się tak, na etapie wypalania szkliwa uwalniające się gazy przyczyniałyby się do tworzenia pęcherzy powietrza lub małych porowatych otworów na powierzchni szkliwa, szpecąc całą pracę.

Ponadto, na etapie wypalania na biskwit musimy uważać, aby powierzchnie różnych wykonywanych przedmiotów nie weszły ze sobą w kontakt, ponieważ to mogłoby utrudnić zakończenie procesu uwalniania się gazów, a zastój tych gazów spowodowałby tworzenie się brzydkich ciemnych kręgów z uwagi na utlenianie się i tym samym czernienie powierzchni wykonywanych prac.
Różne etapy wypalania na biskwit wyglądają mniej więcej w ten sposób - najpierw następuje wstępne podgrzanie do około 300°, które pozwala na całkowite pozbycie się z masy glinianej wody. Następnie dochodzi do faktycznego wypalenia w określonej dla danej gliny maksymalnej temperaturze, a potem z kolei następuje zasadnicze schładzanie, podczas którego trzeba wziąć pod uwagę różne objętości i wielkości przedmiotów, ponieważ nagłe przyspieszenie tego procesu może spowodować pękanie i kruszenie prac ceramicznych.

ciąg dalszy wkrótce